Projekt Monitorowanie losów absolwentów z wykorzystaniem danych ZUS

CZĘŚĆ 1

Monitorowanie losów absolwentów z wykorzystaniem danych administracyjnych jest wieloetapowym przedsięwzięciem, którego początki sięgają 2010 r.

Projekt MLA1, czyli „Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych„ realizowane było na zamówienie Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE) w ramach projektu pt.: „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacji zaplecza badawczego współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego UE, w ramach Poddziałania 3.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki”. Badanie rozpoczęto w czerwcu 2010 r. i zakończono na początku 2014 r.

Celami badania było:

  • poznanie losów edukacyjnych oraz kariery zawodowych absolwentów uczelni wyższych,
  • stworzenie uniwersalnej, taniej i jednolitej dla wszystkich uczelni w Polsce metodologii, która umożliwi cykliczne badania absolwentów uczelni wyższych.

W badaniu chodziło o możliwość określenia związku między ścieżką edukacyjną, a sukcesem na rynku pracy. Dzięki wykorzystaniu danych administracyjnych możliwe będzie porównanie losów absolwentów różnych uczelni, oraz wskazanie, które uczelnie najlepiej przygotowują do rynku pracy, a także wskazanie absolwentów których uczelni najbardziej cenią sobie pracodawcy. Badanie to miało umożliwić ponadto rzetelną ewaluację jakości kształcenia na UW. W dalszej perspektywie może także przyczynić się do kształtowania dalszych kierunków polityki edukacyjnej państwa.

Realizacja powyższych celów była możliwa dzięki połączonym informacjom pochodzącym z rejestrów: Internetowej Rejestracji Kandydatów (IRK), Uniwersyteckiemu Systemowi Obsługi Studiów (USOS) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Mając na uwadze wrażliwość danych wykorzystywanych w badaniu, na jego potrzeby wypracowywane zostały rozwiązania prawne i informatyczne, które zapewniają pełne bezpieczeństwo przetwarzanych informacji oraz pełną anonimowość danych. Wyniki te służyły zatem jedynie charakterystyce całych grup absolwentów (kierunku studiów, rocznika itp.), a nie poszczególnych osób. To właśnie wykorzystanie rejestrów było innowacyjną cechą realizowanego badania, gdyż w odróżnieniu od innych badań absolwentów w Polsce badanie  to realizowane jest na danych obiektywnych, a nie wyłącznie na opiniach biorących w nim udział absolwentów uczelni wyższych.

Badanie zostało podzielone na cztery moduły, w których  wykorzystano różne narzędzia badawcze. Dzięki takiemu podejściu można przyjrzeć się losom absolwentów z różnych perspektyw.

  • Moduł I – Opierał się na danych ilościowych z rejestrów: IRK i USOS Uniwersytetu Warszawskiego, ZUS. Analizy tego typu mogą odbywać się przy bardzo niskich nakładach finansowych, gdyż istotną cechą tych rejestrów jest to, że tworzone są przez instytucje w ramach wykonywania ich zadań statutowych. Bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów na zbieranie danych. W ramach Modułu I wypracowano wskaźniki oraz narzędzia informatyczne do analizowania oraz automatycznego raportowania wyników, minimalizujące koszty ich realizacji badania.
  • Moduł II – Opierał się na danych jakościowych i miał charakter eksploracyjny. Wywiady przeprowadzone ze studentami, absolwentami, przedstawicielami uczelni i pracodawcami pozwoliły opisać kontekst badania oraz doprecyzować kategorie analityczne i hipotezy badawcze. Dodatkowo zebrane dane wspomogą proces przygotowania panelowych badań opinii absolwentów realizowanych w Module III.
  • Moduł III – Opierał się na danych ilościowych, zebranych metodą CAWI opinii studentów i absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego oraz pracodawców. Celem modułu III było zestawienie opinii absolwentów po wejściu na rynek pracy oraz pracodawców na temat programów nauczania. Analiza zmian opinii (zarówno trendów, jak i przepływów) możliwa jest tylko w przypadku danych uzyskanych poprzez badania panelowe. Dlatego opinie zbierane są w ramach tego modułu dwukrotnie z zachowaniem półrocznego odstępu czasu.
  • Moduł IV – był oparty na analizie istniejących raportów i opracowań dotyczących ogólnej charakterystyki rynku pracy i karier zawodowych ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji absolwentów wyższych uczelni. Analiza została przeprowadzona na podstawie dostępnych publikacji polskich i obcojęzycznych. Jej celem było ukazanie szerszego kontekstu funkcjonowania rynku pracy. Poszerzyło to zakres ustaleń w zakresie karier edukacyjno-zawodowych absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego.

Raport końcowy z projektu MLA1 został opublikowany i jest dostępny na stronach Instytutu Badań Edukacyjnych.

CZĘŚĆ 2

Druga część przedsięwzięcia związanego z monitorowaniem losów absolwentów z wykorzystaniem rejestrów administracyjnych, czyli projekt MLA2 nosił tytuł ”Monitorowanie losów absolwentów uczelni w wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Część 2: Wdrożenie systemu monitorowania losów absolwentów i popularyzacja technik analiz informacji pochodzących z rejestrów opracowanych w ramach projektów badawczych IBE”.

Projekt składał się z dwóch wzajemnie powiązanych modułów:

  • Moduł 1 (studium współzależności procesów dydaktycznych oraz funkcjonowania elektronicznego systemu obsługi studiów) – koncentrował się na rozpoznaniu użyteczności informacji (polegającej na określeniu obciążeń jakimi obarczone są dane – zarówno w wymiarze ilościowym jak i jakościowym) zawartych w rejestrach administracyjnych uczelni do zbadania procesów dydaktycznych. Celem tego rozpoznania była identyfikacja ograniczeń potencjału analitycznego wynikających z faktycznego zakresu zbieranych danych i ich sposobu wprowadzania do systemu, a także poziomu błędów i braków danych w analizowanych rejestrach. Rozpoznanie zostało wykonane na dwóch uczelniach: na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Śląskim. Chodziło o wypracowanie uniwersalnego zestawu miar opisujących przebieg trajektorii studiowania, co da możliwość prowadzenia badań ewaluacyjnych w jednakowy sposób na wszystkich uczelniach.
  • Moduł 2 stanowił studium możliwości wykorzystania danych zastanych jako źródeł w badaniach edukacyjno-zawodowych losów absolwentów szkół wyższych. Celem tego modułu było rozpoznanie możliwości uzupełnienia wyników badań losów absolwentów prowadzonych na podstawie rejestrów szkoły wyższej i ZUS o informacje z innych źródeł (dane zastane, wyniki innych badań itp.), np. dużych badań ankietowych GUS, informacji ze spisów powszechnych, rejestrów podatkowych, danych urzędów pracy i pomocy społecznej.

Projekt ten zakończył się przygotowaniem raportów, które zostały przekazane do dyspozycji Instytutu Badań Edukacyjnych. Poniżej krótka charakterystyka zawartości raportów.

  1. Raport badawczy ze studium współzależności procesów dydaktycznych oraz funkcjonowania elektronicznego systemu obsługi studiów:
  • Ocena wiarygodności danych zawartych w systemach obu uczelni. Ocena będzie zawierała opis co najmniej pięciu zagadnień, które mogą być źródłem problemów wiarygodności informacji z rejestrów. Podstawą wniosków będą kontakty badawcze z administracją techniczną USOS oraz analiza zawartości rejestru USOS i serwisów stowarzyszonych.
  • Charakterystyka problemów dotyczących jakości tych danych w zakresie związanym z badaniem losów absolwentów. Wykonawca przedstawi charakterystykę co najmniej pięciu typów zmiennych (w tym ich konstrukcji), które mogą być wykorzystane do badań losów absolwentów z wykorzystaniem danych rejestrowych.
  • Ocena użyteczności klasyfikacji zdarzeń i obiektów stosowanych w systemach obu uczelni. Przedstawienie co najmniej pięciu problemów związanych z konwersją zapisów zdarzeń w systemach obu uczelni na postać zmiennych statystycznych w prostokątnej tablicy.
  1. Raport badawczy ze studium możliwości wykorzystania danych zastanych jako źródła w badaniach edukacyjno-zawodowych losów absolwentów szkół wyższych:
  • Wykaz potencjalnych źródeł danych użytecznych w procesie analiz karier edukacyjno-zawodowych absolwentów uczelni wraz z charakterystyką zakresu informacji przydatnych w badaniach losów edukacyjno-zawodowych wyższych uczelni według źródeł danych. Opis co najmniej czterech rejestrów, wraz z charakterystyką ich zawartości oraz przykładami wykorzystania informacji do rozszerzenia wytworzonych do tej pory wskaźników w ramach projektu „Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych”,  użytecznych przy badaniu losów absolwentów.
  • Określenie zasad dostępu i warunków wykorzystania wartościowych informacji pod kątem problematyki badawczej według źródła danych. Przedstawiono charakterystykę uwarunkowań prawno-administracyjnych wykorzystania opisanych źródeł do prowadzenia badań losów absolwentów.
  1. Raport końcowy wraz z rekomendacjami działań koniecznych do prowadzenia systematycznych, ogólnopolskich badań losów absolwentów według procedury opracowanej w projekcie:
  • Opis opracowanej metodologii badań edukacyjnych i zawodowych losów absolwentów szkół wyższych z wykorzystaniem informacji z rejestrów administracyjnych wielu szkół wyższych i ZUS.
  • Rekomendacje działań koniecznych do prowadzenia systematycznych, ogólnopolskich badań losów absolwentów według procedury opracowanej w projekcie

Wszystkie raporty zostały przekazane do dyspozycji Instytutu Badań Edukacyjnych.

CZĘŚĆ 3

Projekt MLA3, czyli „Monitorowanie losów absolwentów uczelni z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Część 3: Stworzenie narzędzi służących do przetwarzania i analizy informacji pochodzących z rejestrów administracyjnych wielu uczelni i ZUS na potrzeby badań losów edukacyjno-zawodowych absolwentów szkół wyższych”.

Badanie polegało na stworzeniu narzędzi służących do przetwarzania i analizy informacji pochodzących z rejestrów administracyjnych wielu uczelni i ZUS na potrzeby badań losów edukacyjno-zawodowych absolwentów szkół wyższych. Uczelnie gromadzą wiele informacji na temat trajektorii studiowania przy okazji administrowania procesem dydaktycznym. Informacje te są rozproszone – znajdują się w szeregu luźno ze sobą powiązanych rejestrów. Żaden ze stosowanych przez uczelnie systemów informatycznych nie jest przystosowany do prowadzenia analiz statystycznych. Służą wyłącznie zapisywaniu informacji oraz przeglądaniu kartotek pojedynczych obiektów (studentów, grup zajęciowych, nauczycieli akademickich itd.). Utrudniony dostęp uniemożliwia systematyczne wykorzystywanie zawartych w rejestrach informacji do badań procesów kształcenia.

Celem tego projektu było:

  1. Zautomatyzowanie procesu generowania z systemów IRK i USOS zbiorów danych zawierających zapisy przebiegu studiów. Powstałe w ten sposób zbiory powinny mieć formę umożliwiającą połączenie informacji w nich zawartych z informacjami pochodzącymi z rejestrów administracyjnych ZUS.
  2. Przystosowanie programów opracowanych w trakcie zakończonego projektu „Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych” do różnych rozwiązań organizacyjnych i uwarunkowań administracyjnych i prawnych wynikających z objęcia badaniem więcej niż jednej szkoły wyższej.
  3. Opracowanie procedur:
    1. złączania danych statystycznych o losach absolwentów szkół wyższych z informacjami pochodzącymi z rejestru ZUS,
    2. analizy połączonych danych statystycznych z badań losów absolwentów,
  • przygotowywania raportów na temat losów absolwentów,
  1. komunikacji między uczelniami w czasie zbierania i przetwarzania danych,
  2. udostępniania wyników analiz w postaci raportów w sposób uwzględniający ograniczenia prawno-organizacyjne.
  1. Zastosowanie opracowanej procedury i wdrożenie zgodnego ze zidentyfikowanymi ograniczeniami prawno-organizacyjnymi procesu przetwarzania danych statystycznych z badań losów absolwentów i generowania raportów w sposób umożliwiający analizę historii edukacyjnej i zawodowej absolwentów różnych kierunków co najmniej dwóch uczelni na podstawie danych administracyjnych zbieranych przez te uczelnie i ZUS.

Projekt ten zakończył się opracowaniem następujących produktów:

  1. Dokumentacja techniczna rozwiązań informatycznych do eksportu informacji z systemów IRK i USOS umożliwiająca tworzenie takiego oprogramowania do eksportu informacji z innych systemów używanych przez uczelnie. Dokumentacja zawierała w szczególności:
  • Opis zawartości eksportowanych danych – wykaz zmiennych z książką kodową.
  • Charakterystykę możliwości przekształceń przetwarzanych danych, w tym problemy i ograniczenia wykorzystania eksportowanych danych do monitorowania losów absolwentów.
  • Opis wykorzystywanych algorytmów, w tym lista operacji udostępnianych przez przygotowane rozwiązanie informatyczne Opis testów oprogramowania. Opisano procedury, które umożliwiły sprawne działanie oprogramowania.
  1. Oprogramowanie służące przetwarzaniu informacji z rejestrów wielu uczelni i ZUS oraz udostępnianiu wyników. Oprogramowanie składało się w szczególności z następujących elementów:
  • Kod źródłowy oprogramowania.
  • Dokumentacja oprogramowania, zawierająca podręcznik użytkownika oraz opis środowiska wykonawczego i środowiska do kompilacji oprogramowania
  • Opis testów oprogramowania, czyli opis procedur, które umożliwiły sprawne działanie oprogramowania.

Wszystkie produkty zostały przekazane do dyspozycji Instytutu Badań Edukacyjnych